معاہدہ سیورے
معاہدہ سیورے پہلی جنگ عظیم دے بعد 10 اگست 1920ء چ اتحادی قوتاں تے سلطنت عثمانیہ دے وچکار طے پان آلا امن معاہدہ سی ۔ اس معاہدے تے عثمانی سلطنت نے دستخط کردتے سن پے اسنوں ترکی دی جمہوری تحریک نے مسترد کر دتا تے اس معاہدے تے عمل درآمد نا ہو سکئیا ۔ مصطفی کمال اتا ترک دی آگوائی ہیٹھ اس تحریک نے معاہدے دے بعد ترکی دی جنگ آزادی دا اعلان کر دتا تے قسطنطنیہ (استمبول) چ بادشاہت ختم کر کے ترکی نوں جمہوریہ بنا دتا ۔
سلطنت عثمانیہ دی عظیم شکست
[سودھو]اس معاہدے نوں سلطنت عثمانیہ دی عظیم شکست سمجھئیا جاندا اے ، جہڑا اپریل 1920ء چ اتحادیاں دے وچکار سان ریمو کانفرنس دے مگروں طے پان آلے معاہدےآں دی اک کڑی سی ۔ اس معاہدے دے تحت حجاز (سعودی عرب دا اک صوبہ) تے آرمینیا آزاد دیس قرار دتے گئے ۔
معاہدے دے سکشن 3 دے ارٹیکل 62 توں 64 دے مطابق کردستان نوں وی آزادی ملنی سی تے کرد ولایت موصل وی آزاد کردستان چ شمولیت اختیار کر سکدی سی ۔ جنگ دے دوران سائیکس پیکوٹ معاہدہ دے تحت بین النہرین (موجودہ عراق )تے فلسطین برطانیہ تے لبنان تے شام دے علاقے فرانس دے انتظام چ دتے گئے سن ۔ اس دے علاوہ رومی سمندر چ ڈوڈکینیز دے رہوڈوس دے جزیرے ( جہڑے 1911ء توں ای اٹلی دے قبضے چ سن ) تے شمالی اناطولیہ اٹلی نوں دے دتا گئیا ، جدوں کہ تھریس تے مغربی اناطولیہ نوں یونان دا حصہ قرار دتا گئیا ، جس چ سمرنا (موجودہ ازمیر) دی اہم بندرگاہ وی شامل سی ۔ باسفورس ، درہ دانیال تے بحیرہ مرمرہ نوں غیر فوجی تے بین الاقوامی علاقہ قرار دتا گئیا تے عثمانی فوجاں دی تعداد 50 ہزاز تک محدود کر دتی گئی ۔
انکرہ چ ترکی دی قومی اسمبلی نے معاہدے نوں مسترد کردے ہوئے مغربی اناطولیہ چ یونانی فوجاں دی ودھدی ہوئی پیش قدمی نوں روکئیا ۔ مارچ 1921ء چ مصطفی کمال دے حامیاں نے سویت یونین دی بالشویک حکومت نال دوستی دا معاہدہ کر لئیا ، جس دے نتیجے چ اتاترک دیاں فوجاں نے ستمبر 1922ء تک یونان دیاں فوجاں نوں شکست دے کے اناطولیہ توں باہر کڈ دتا ، اس زبردست فتح دے بعد پہلی جنگ عظیم دے اتحادی مذاکرات دی میز تے آنہہ تے مجبور ہوگئے تے 1923ء چ سویٹزرلینڈ دے شہر لوزان چ معاہدہ سیورے نوں ترکی دے حق چ منسوخ کر دتا گئیا ۔ معاہدہ لوزان نوں ترکی دی وڈی فتی سمجھئیا جاندا اے ۔