Луннік ажываючы
Луннік ажываючы | |||||||||||||||||
Агульны выгляд квітнеючай расліны. | |||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||
Lunaria rediviva L. | |||||||||||||||||
|
Лу́ннік ажыва́ючы[1] (Lunaria rediviva) — шматгадовая травяністая расліна, від роду Луннік (Lunaria) сямейства Капуставыя (Brassicaceae).
Рэлікт трацічнага перыяду, арэал скарачаецца, рэдкі від.
Распаўсюджанне і экалогія
[правіць | правіць зыходнік]Арэал віду ахоплівае амаль усю тэрыторыю Еўропы (Данія, поўдзень Швецыі, Аўстрыя, Бельгія, Германія, Венгрыя, Польшча, Албанія, Балгарыя, Югаславія, Італія, уключаючы Сардзінію, Румынія, Францыя, Партугалія, Іспанія), у тым ліку Еўрапейскую частку Расіі (паўночны ўсход), Беларусь, Украіну[2]. Занесена ў Паўночную Амерыку.
Расце ў цяністых лісцяных лясах на свежых, слабакіслых, багатых пажыўнымі рэчывамі, гумусных, друзлых, шчабністых або гліністых глебах.
Батанічнае апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Сцябло вышынёй 30-100 см, прамы, наверсе разгалінаваны, шурпаты, пакрыты бялёсымі адлеглымі валасінкамі.
Лісце на хвосціках, сэрцападобныя, зубчастыя, каротка-валасістыя. Ніжняе лісце супратыўнае, верхняе чарговае. Зверху цёмна-зялёнае, коратка апушанае, знізу сіне-зялёнае, апушана валасінкамі ў асноўным па жылках.
Кветкі буйныя, духмяныя, сабраны ў мяцёлкавае суквецце. Пялёсткі ліловыя, зрэдку белыя, даўжынёй каля 14 мм. Цвіце ў красавіку — чэрвені.
Стручкі павіслыя, буйныя, даўжынёй 4-5 см, даўгавата-эліптычныя, з абодвух канцоў вострыя. Насенне пупышкападобнае, шырыня іх удвая больш даўжыні. Насенне спее ў жніўні.
Від апісаны з Еўропы.
Злева направа:
Ліст (верхні бок). Кветка (павялічана). Стручкі. |
Практычнае выкарыстанне
[правіць | правіць зыходнік]Насенне лунніку ажываючага валодае мачагонным і заспакаяльным дзеяннем. У старадаўніх рускіх лячэбніках можна знайсці шматлікія згадкі пра гэту расліну. Водны настой насення лунніку ўжывалі пры курчах ў дзяцей, так званым «радзімчыку», пры эпілепсіі, а таксама як мачагонны сродак.
Хімічны склад расліны пакуль не вывучаны. Цяпер як лекавую яе амаль не выкарыстоўваюць.
Аддае перавагу друзлай, добра ўвільготненай глебе. Размнажаецца вегетатыўна і насеннем. У спрыяльных умовах дае багаты самасеў. Частых перасадак не любіць.
Таксономия
[правіць | правіць зыходнік]Вид Лунник оживающий входит в род Луннік (Lunaria) сямейства Капуставыя (Brassicaceae) парадку Капустакветныя (Brassicales).
яшчэ 14 сямействаў (згодна Сістэме APG II) | яшчэ 1 ці 2 віды | ||||||||||||
парадак Капустакветныя | род Луннік | ||||||||||||
аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя | сямейства Капуставыя | від Луннік ажываючы | |||||||||||
яшчэ 44 парадкі кветкавых раслін (згодна Сістэме APG II) |
яшчэ больш 400 родаў | ||||||||||||
Ахова
[правіць | правіць зыходнік]Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. IV катэгорыя (NT) |
Расліна ставіцца да рэдкіх і знікаючых відаў. Занесена Ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь.
Заўвагі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 77. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Паводле GRIN. Гл. картку расліны
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома Н. А. Буш. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1939. — Т. VIII. — С. 335—336. — 696 + XXX с. — 5 200 экз.
- Всё о лекарственных растениях на ваших грядках / Под ред. Раделова С. Ю.. — СПб: ООО «СЗКЭО», 2010. — С. 179. — 224 с. — ISBN 978-5-9603-0124-4.
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 679. Lunaria rediviva L. — Лунник оживающий // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 305. — ISBN 9-87317-128-9.
- Рандушка Д., Шомшак Л., Габерова И. Цветовой атлас растений. — Братислава: Издательство «Обзор», 1990. — С.416. — ISBN 80-215-0068-9