Калыма

Калыма
руск. Колыма, як. Халыма
Характарыстыка
Даўжыня	2 129 км
Басейн	643 000 км²
Расход вады	3 800 м³/с
Вадацёк
Выток
• Каардынаты	62°17′31″ пн. ш. 147°43′57″ у. д.
Вусце	Усходне-Сібірскае мора
• Каардынаты	69°33′05″ пн. ш. 161°21′51″ у. д.
Размяшчэнне
Водная сістэма	Усходне-Сібірскае мора
Краіна	Расія
Код у ДВР	19010100112019000000019
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Калыма́ (руск.: Колыма, якуцк.: Халыма) — рака на паўночным усходзе Азіі (Расія, Магаданская вобласць і Рэспубліка Саха). Даўжыня 2129 км. Уліваецца ва Усходне-Сібірскае мора.

Гідраграфія

Вадазбор 643 тыс. км². Утвараецца ад зліцця рэк Кулу і Аян-Юрах. Упадае ў Калымскі заліў Усходне-Сібірскага мора, утварае дэльту. У вярхоўі праразае хрыбет Чэрскага (Паўночна-Усходняя Сібір), утварае парогі і вадаспады. У сярэднім цячэнні даліна шырокая. У нізоўі цячэ па Калымскай нізіне. Сярэднегадавы расход вады ў вусці 3,8 тыс. м³/сек.

Асноўныя прытокі: Каркадон, Амалон, Вялікі Анюй (справа), Ясачная, Ажогіна, Седэдэма (злева).

Жыўленне пераважна снегава-дажджавое. Ледастаў з пачатку кастрычніка да канца мая — пачатку чэрвеня. Зімой утвараюцца наледзі.

Гаспадарчае асваенне

Прамысловыя рыбы: рапушка, муксун, сіг, нельма, омуль. Суднаходная на 2000 км ад вусця. На Калыме знаходзіцца г. Сярэднекалымск.

Калымой называюць таксама залатаносную тэрыторыю ў басейне ракі (сучасная Магаданская вобласць і суседнія раёны). У перыяд масавых рэпрэсій (1930—50-я гады) там былі засяроджаны лагеры прымусовай працы (ГУЛАГ), дзе ў выніку цяжкіх умоў існавання загінула больш як 4 млн чал.

Літаратура

• В. П. Кісель. Калыма // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).