Leon Rodal
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 maja 1943 |
| Przebieg służby | |
| Stanowiska |
członek dowództwa Żydowskiego Związku Wojskowego |
| Główne wojny i bitwy | |
Leon Rodal, również Arie lub Lejb Rodal (ur. 1913 w Kielcach[1], zm. 20 kwietnia 1943 w Warszawie) – polski dziennikarz, działacz partii Syjonistów-Rewizjonistów, współzałożyciel i jeden z dowódców Żydowskiego Związku Wojskowego. Uczestniczył i zginął w powstaniu w getcie warszawskim.
Życiorys
Leon Rodal (znany również pod imionami Lejb (w języku jidysz) i Arie (w hebrajskim) przed wojną był znanym dziennikarzem pism Moment i Di Tat, piszącym w jidysz[2]. Był też działaczem prawicowo-syjonistycznej partii Syjonistów-Rewizjonistów. Po wybuchu wojny znalazł się w warszawskim getcie, gdzie w 1942 był jednym z współzałożycieli i dowódców Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). W ramach Związku odpowiedzialny był za departament informacji, który przygotowywał, drukował i kolportował gazetki, biuletyny, plakaty oraz prowadził nasłuch radiowy. W pierwszych dniach powstania w getcie warszawskim walczył na placu Muranowskim, broniąc kwatery głównej ŻZW, znajdującej się w budynku na ul. Muranowskiej 7-9. W czasie bitwy na placu Muranowskim, wraz z dowódcą wojskowym ŻZW Pawłem Frenklem przełamał okrążenie pozycji powstańczych, podchodząc do pozycji hitlerowskich formacji ukraińskich, i atakując je z zaskoczenia[3].
Po załamaniu się obrony pl. Muranowskiego, 25 kwietnia 1943 Rodal wraz z oddziałem dowodzonym przez Frenkla wydostał się z getta podkopem. Oddział zatrzymał się w przygotowanym wcześniej konspiracyjnym mieszkaniu na ul. Grzybowskiej 11-13[4]. Stamtąd pododdziały ŻZW wyruszały na nocne akcje do płonącego getta, próbując ratować uwięzioną tam ludność cywilną. Pierwszą taką akcją dowodził Leon Rodal, 5 maja 1943 wyprowadzając z getta grupę cywilów. Następnego dnia oddział Rodala wyruszył, aby wyprowadzić pozostałą część napotkanej grupy. W drodze powrotnej oddział wpadł w zasadzkę, i zaatakowany został przez oddział SS i polskiej policji granatowej. W starciu tym zginął Rodal i znaczna część jego oddziału[5].
- ↑ Powstanie w getcie i powojenni hochsztaplerzy. znak.org.pl, 2012-04-20. [dostęp 2012-08-14].
- ↑ Dariusz Libionka, Laurence Weinbaum. Pomnik Apfelbauma, czyli klątwa "majora" Iwańskiego. Prawdziwa i nieprawdziwa historia Żydowskiego Związku Wojskowego.. „Więź”. 4, 2007.
- ↑ Dawid Wdowiński: And We Are Not Saved.. London: Allen, 1964, s. 95.
- ↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto Warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście.. Warszawa: IFiS PAN, 2001, s. 737.
- ↑ Dawid Wdowiński: And We Are Not Saved.. London: Allen, 1964, s. 96.