Demokratial Republiko Kongo

Demokratial Republiko Kongo
République Démocratique du Congo
Standardo di Demokratial Republiko Kongo	Blazono di Demokratial Republiko Kongo
Nacionala himno:
Debout Congolais
Urbi:
Chefurbo:	Kinshasa
Precipua urbo:	Kinshasa
Lingui:
Oficala lingui:	Franciana
Guvernerio:
Tipo:	Republiko
· Prezidisto:	Joseph Kabila
· Chefa ministro:	Adolphe Muzito
Surfaco: (12ma maxim granda)
· Totala:	2 345 409 km²
· Aquo:	4,3 %
Plusa informi:
Valuto:	Franko di Demokratial Republiko Kongo
Veho-latero:	dextre
ISO:	CD
	COD
	180
Reto-domeno:	.cd
Precipua religio:	kristanismo, 95,4%

Demokratial Republiko Kongo (ex-Zaire) esas stato en central Afrika inter Republiko Kongo, Gabon, Centrafrika, Sudan, Uganda, Ruanda, Burundi, Tanzania, Zambia ed Angola (enklavo Kabinda) che l' Atlantiko.

Bazala fakti pri Demokratial Republiko Kongo.

Historio

Precipua artiklo: Historio dil Demokratial Republiko Kongo

Europana koloniigo komencis kande Henry Morton Stanley exploris la regiono sub la komando di rejulo Leopold 2ma di Belgia. Leopold aquiris yuri pri la teritorio ye 1885 dum la Konfero di Berlin. La teritorio divenis lia privata domeno sub la nomo Libera Stato di Kongo. Il komencis enplantacar un fervoyo de litoro ti Léopoldville, nune Kinshasa.

Dum l'Unesma mondomilito Kongani luktis kontre Germaniani en Kamerun ed en Tanganika. Kom rekompensajo, Belgia recevis l'administro di Germaniana teritorii di Ruanda-Urundi. Pos la milito, Belgiani komencis explorar kupro e kobalto en Kongo. Mili di laboristi esis transferita de l'internajo dil teritorio vers Katanga, en sudo, ube jacis la mineyi di kupro.

Kande Nacista Germania okupis Belgia ye 1940 la regiono deklaris su leala a Belgiana guverno exilita en London. Pos Japonia okupar Malaizia, Kongo divenis granda exportacero di kauchuko. Belgiana Kongo anke divenis exportacero di uranio por Usa.

Pos la milito, Belgia lansis ambicioza dek-yara projeto por developar Belgiana Kongo ekonomiale e sociale. Ye 1953 Kongani recevis la yuro por komprar e vendar proprietaji en lia propra nomo.

Ye mayo 1960 un grupo nacionalista komandita da Patrice Lumumba, Mouvement National Congolais, ganis parlamentala elekti, e Lumumba divenis chefa ministro. La parlamento elektis Joseph Kasavubu kom prezidisto. Demokratial Republiko Kongo divenis nedependanta de Belgia ye 30 di junio 1960.

Kurte pos la nedependeso, komencis interna milito en la regioni di Katanga e Kasai-Sudo, esto di lando, kun skopo di nedependeso. Moise Tshombé esis chefo di nedependeso-movimento en Katanga. L'interna milito duras til aktualeso kun mili di morti.

Ye 17 di januaro 1961 Katangana forci e Belgiana parafala soldati kun financala helpo di Usa e Belgia, interesita en la rezervi di kupro e diamanto de Katanga e Kasai-Sudo, kidnapis e mortigis Patrice Lumumba. Meze la politikala kaozo, un guverno esis formita da Evariste Kimba.

Pos 5 yari di ne-estabileso, Joseph-Désiré Mobutu kaptis povo ye 1965 da stato-stroko. Dum la 1970a e la 1980a yari Mobuto vizitis Usa plura foyi e havis Usana politikala helpo por lia odio a komunismo. Ye 1 di januaro 1966 il rinomizis Léopoldville kom Kinshasa ed, ye 1971 il rinomizis lando kom Zaire. Mobutu instalis diktatoreso e kleptokratio til 1997, kande il esis ekpulsita de povo. Kande Mobutu fugis, lando esis rinomizita Demokratial Republiko Kongo, por Zaire portar granda konekti kun il.

Cirkum 1996 la konflikto inter Hutu e Tutsi populi en Ruanda e Burundi atingis Zaire, por Hutu fugar a lando. Tutsi formis milici por kombatar li e helpar renversar Mobutu. Kande Mobutu esis renversita, Laurent Kabila dankis exterala forci por lua helpo, e demandis lia retroiro a lia landi. Kabila timis ke rasala milito extendis su a lando.

Kabila esis marxista, ma lia ekonomiala politiko mixis kapitalismo e kolektivismo. Ye 1998 lia ex-helpanti, Uganda e Ruanda, divenis lia enemiki, e suportis nova rebeliono di la Rassemblement Congolais pour la Démocratie o RCD ("Kongana asemblajo por la demokratio"). On komencis la Duesma Kongo milito. Kabila fondis nova helpanti en Zimbabwe, Namibia ed Angola, ed ye 1999 il domtis la situeso en sudo ed en westo di lando.

Politiko

Demokratial Republiko Kongo esas parlamentala republiko. La chefo di stato esas la prezidisto, nune Joseph Kabila. La chefo di guvernio esas la chefa ministro, nune Antoine Gizenga.

La parlamento havas 2 chambri: Senato, kun 108 membri, e Assemblée nationale, kun 500 membri. Nuna konstituco esis aprobita ye 2006.

Geografio

Mapo di la Demokratial Republiko Kongo.

La predominanta klimato di la Demokratial Republiko Kongo esas Equatorala, kun intensa pluvi (plu di 2 000 mm omna yari). Lando esas predominante kovrita da Equatorala foresto.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di la Demokratial Republiko Kongo

Demografio

La maxim granda urbo esas la chef-urbo, Kinshasa. Altra importanta urbi esas Lubumbashi, Mbuji-Mayi e Kisangani.

Kulturo

Precipua Bantu lingui en la D R Kongo.

Aproxime 242 lingui esas parolata en la Demokratial Republiko Kongo. De ica, 4 esas konsiderata nacionala lingui: Kituba, Lingala, Tshiluba e Swahili.