قارچکش
قارچ‌کُشعاملی است که قارچ را نابود می‌کند و یا بازدارندهٔ رشد آن می‌شود و از رشد قارچ‌ها و یا هاگ آن‌ها در مدت اثر جلوگیری می‌کند.[۱]
کاربرد
قارچ کش‌ها انواع مختلفی دارند و در کشاورزی، پزشکی (داروی ضد قارچ) و برای جلوگیری از پوسیدگی منسوجات و چوب و... کاربرد دارند.[۲]
قارچ ها می توانند خسارت شدید به کشاورزی وارد نمایند. در نتیجه باعث ایجاد زیان اقتصادی و کاهش میزان یا کیفیت محصول کشاورزی گردند.[۳]
طبقه بندی قارچ کش های کشاورزی
قارچ کش را می توان از راه های مختلف طبقه بندی نمود.[۴]
- میزان تحرک در گیاه
- نقش در محافظت از گیاهان
- طیف فعالیت
- نحوه اثر
- گروه شیمیایی
۱ـ میزان تحرک در گیاه
قارچ کش حفاظتی
قارچکش های حفاظتی یا تماسی به درون بافت برگ نفوذ نمی کنند و در روی آن باقی می مانند. قارچکش های تماسی باید برای گیاهان سالم بکار برده شوند تا از ورود قارچ به درون بافت گیاه و آسیب رسیدن به بافت گیاه میزبان جلوگیری کنند.[۵] در قارچکش های تماسی زمان مصرف و پوشش کامل گیاه از سم قاچ کش بسیار اهمیت دارد.[۶]
قارچ کش های سیستمیک
قارچکش های سیستمیک یا نفوذی به درون بافت گیاه نفوذ کرده و به درجاتی دارای تحرک درون گیاه هستند. و به دو شکل موضعی و سراسری عمل می کنند.
۲ـ نقش در محافظت از گیاهان[۷]
فعالیت پیشگیرانه: تعدادی از قارچ کش ها اگر قبل از ایجاد بیماری قارچی ، در سطح گیاه باشند از رشد قارچ جلوگیری می کنند. از این نوع قارچ کش ها می توان به بردوفیکس اشاره نمود که فاقد بقایای سمی بوده و جهت استفاده در برنامه مدیریت آفات و بیماری های گیاهی در راستای تولید محصول سالم مناسب است.
کنترل بیماری قارچی در اوائل آلودگی: تعدادی از قارچ کش ها ،تا زمانی که قارچ نفوذ کمی به داخل گیاه انجام داده باشد، قادر به کشتن قارچ هستند. 24 تا 72 ساعت بعد از آلودگی حداکثر زمان استفاده از آنهاست.
کنترل بیماری قارچی در شدت بالای بیماری: پس از آلوده شدن شدید گیاه، توانایی از بین بردن بیماری قارچی را دارند .
کاهش دهنده بیماری قارچی: می توانند مقدار بیماری قارچی را، در گیاه کاهش دهند.
۳ـ طیف فعالیت
قارچکش های یک نقطه اثر تنها در برابر یک نقطه در یک مسیر متابولیک در مقابل عامل بیماری قارچی عمل می کند. به عبارت دیگر در برابر یک آنزیم یا پروتئین حیاتی قارچ فعال هستند. از آنجا که کارکرد این قارچکش ها بسیار ویژه است به آسانی در معرض مقاوم شدن عامل بیماری قرار دارند. چون که تنها یک جهش منفرد عامل بیماری، قارچ را قادر می کند تا قارچکش را بی اثر کند.
در حالیکه قارچکش های چند نقطه اثر همزمان در برابر چندین نقطه در مسیر های گوناگون متابولیک درون قارچ موثرند. معمولا قارچکش های قدیمی تماسی چند نقطه اثر هستند. این قارچکش ها مهارکننده های چند نقطه اثر هستند که قادرند بر تعداد بسیاری از قارچ ها از طبقات و گروه های مختلف موثر باشند و از اینرو دارای طیف وسیع فعالیت می باشند.2 و 5