Kourtizanez

Veronica Franco, a oa barzhez ha kourtizanez e Venezia er XVIvet kantved.

Poltred ar Vreizhadez Louise de Kéroualle, gant al livour saoz Peter Lely. Serc'h ar roue saoz Charlez II e oa.

Ur gourtizanez (eus ar ger gallek courtisane) a veze lavaret e brezhoneg eus ar merc'hed a renk uhel a werzhe o c'horf da dud pinvidik ha galloudus.

Gerdarzh

Hervez istor ar ger gallek e oa kaoz eus tud e lez ar roue a oa prest d'e servij. Tud a lez ne oa ken da gentañ. Met tamm ha tamm e voe prest lod merc'hed da servij ar roue betek en e wele.
En Italia an Azginivelezh e oa brudet lod merc'hed da vezañ kourtizanezed, da lavarout eo gisti a renk uhel. D'ar mare-se eo e veze kaoz eus Kourtizanez Veur Babilon, a yae dorn-ha-dorn gant an Antekrist. En un engravadur brudet eus 1498 gant Albrecht Dürer e weler anezhi evel ur gourtizanez eus Venezia, bet livet gantañ un nebeud bloavezhioù kent

Er XVIIvet ha XVIIIvet kantved e oa brudet kourtizanezed ar rouaned c'hall Loeiz XIV ha Loeiz XV, hag Antoinette Voisin dreist ar re all, ha re ar roue saoz Charlez II.

E dibenn an XIXvet kantved e oa brudet kourtizanezed evel Caroline Otero ha Liane de Pougy ha serc'hed ar roue saoz Edouarzh VIII, evel Lillie Langtry pe Hortense Schneider.

El lennegezh

Amañ ne vez graet kemm ebet etre gast ha kourtizanez:

Na c’hwi, kourtizanez, gant ho lapous bihan,
C’hwi a zo ur c’hast fall en servij ar re-mañ

Sainte Tryphine et le Roi Arthur, Fañch an Uhel, 1863. p.110

Kourtizanezed brudet

Betek ar XVvet kantved

Poltred Lais Korintos gant Hans Holbein the Younger, Kunstmuseum Basel

• Lais Korintos ( Vvet kantved )
• Tais
• Aspasia ( 469 kent JK - 409 kent JK ), serc'h d'ar politikour Perikles
• Frine ( IVvet kantved kent JK )
• Lais Hyccara (lazhet e 340 kent JK )
• Mari Magdala, en Aviel, war-dro ar bloaz 30.
• Diaochan (ganet e 169, serc'h d'ar pennbrezel Dong Zhuo ha d'ar brezelour Lü Bu e-pad amzervezh an Teir Rouantelezh)
• Su Xiaoxiao ( Vvet kantved )
• Theodora (VIvet kantved) (war-dro 500–548), pried an Impalaer Justinian Iañ en Impalaeriezh Bizantion

• Agnès Sorel (1421–1450) - pried-kleiz ar roue Charlez VII (Bro-C'hall), kentañ serc'h roueel ofisiel er rouantelezh c'hall
• Jane Shore (1445–1527) - pried-kleiz ar roue Edouarzh IV (Bro-Saoz)

XVIvet kantved

• Margaret Drummond (serc'h) (1475–1502) - pried-kleiz ar roue James IV Bro-Skos
• Imperia Cognati, pe Imperia La Divina (1486 -1512),
• Françoise de Foix (1495–1537) - kentañ pried-kleiz ofisiel ar roue gall Frañsez Iañ
• Diane de Poitiers (1499–1566) - pried-kleiz ofisiel ar roue gall Herri II
• Mary Boleyn (1499–1543) - pried-kleiz ar roue Herri VIII ha marteze serc'h d'ar roue gall Frañsez Iañ
• Hwang Jin-i (1550) -
• Anne de Pisseleu d'Heilly (1508–1580) - diwezhañ pried-kleiz ofisiel ar roue gall Frañsez Iañ
• Tullia d'Aragona (c. 1510–1556) - kourtizanez ha barzhez italian
• Veronica Franco (1546–1591) - kourtizanez eus Venezia, bet serc'h d'ar roue gall Herri III
• Marie Touchet (1549–1638) - serc'h d'ar roue gall Charlez IX

XVIIvet kantved

Ninon de Lenclos

Madame de Montespan

Ida Saint-Elme

• Marion Delorme (circa 1613–1650) - serc'h da George Villiers, Dug Buckingham, Priñs Condé, ha Kardinal Richelieu;
• Ninon de l'Enclos (1615–1705) - serc'h da Priñs Condé
• Lucy Walter (1630–1658) - pried-kleiz ar roue Charlez II (Bro-Saoz), roue Bro-Saoz pa oa en harlu
• Barbara Palmer, 1añ Dugez Cleveland (1640–1709) - kentañ serc'h ofisiel e lez ar roue Charlez II (Bro-Saoz), Roue Bro-Saoz
• Françoise-Athénaïs, markizez Montespan (1641–1707) - pried-kleiz ar roue gall Loeiz XIV
• Louise de la Vallière (1644–1710) - pried-kleiz ar roue gall Loeiz XIV
• Nell Gwyn (1650–1687) - aktourez, serc'h d'ar roue Charlez II (Bro-Saoz), roue Bro-Saoz.

XVIIIvet kantved

Madame de Pompadour, gant Maurice Quentin de La Tour, Mirdi al Louvre, Pariz

Mademoiselle O'Murphy livet gant François Boucher

• Claudine Alexandrine Guérin de Tencin (1681–1749)
• Louise Julie, kontez Mailly (1710–1751)
• Marie-Anne de Mailly-Nesle, dugez Châteauroux (1717–1744)
• Kitty Fisher (marvet e 1767)
• Madame de Pompadour (1721–1764) - serc'h da Loeiz XV
• Marie-Louise O'Murphy (1737–1814) - serc'h da Loeiz XV
• Madame du Barry (1743–1793) - serc'h da Loeiz XV
• Sophia Baddeley (1745–1786), kourtizanez saoz
• Støvlet-Cathrine (1745-1805), serc'h ofisiel Christian VII, roue Danmark,
• Frances Villiers, kontez Jersey (1753–1821)
• Grace Elliott (1754? – 1823)
• Charlotta Eckerman (1759-1790) - serc'h da Karl XIII, roue Sveden
• Dorothy Jordan (1761–1816)
• Ida Saint-Elme (1778-1845).

XIXvet kantved

Mata Hari

• Harriette Wilson (1786–1846)
• Umrao Jaan (1804–1875) Lucknow, India
• La Païva (1819–1884)
• Lola Montez (1821–1861) - serc'h da Ludwig Iañ Bavaria.
• Marie Duplessis (1824–1847)
• Cora Pearl (1835–1886)
• Virginia Oldoini, kontez Castiglione (1837–1899)
• Catherine Walters (1839–1920)
• Blanche d'Antigny (1840–1874)
• Sarah Bernhardt (1844–1923)
• Lillie Langtry (1853–1929)
• Katharina Schratt (1853–1940), kompagnunez an impalaer Franz Josef
• Daisy Greville, kontez Warwick (1861–1938)
• La Belle Otero (1868–1965)
• Alice Keppel (1869–1947)
• Liane de Pougy (1869–1950)
• Clara Ward, priñsez Caraman-Chimay (1873–1916)
• "Klondike Kate" Rockwell (1873–1957)
• Mata Hari (1876-1917)

El lennegezh

• Angellica Bianca, er pezh-c'hoari saoznek The Rover, gant Aphra Behn, e 1677;
• Fanny Hill: or, the Memoirs of a Woman of Pleasure, romant John Cleland;
• Odette Swann, e romantoù Marcel Proust ;
• Nana, penntudenn romant Emile Zola e 1880;
• Kamala, e Siddhartha (romant), romant Herman Hesse.

E filmoù

• Satine, c'hoariet gant Nicole Kidman, er film Moulin Rouge.
• Veronica Franco, c'hoariet gant Catherine McCormack, er film Dangerous Beauty.

Lennadurezh

• Richardson J., The Courtesans: The Demi-Monde in 19th-Century France. Cleveland: World Pub. Co., 1967
• Griffin S., The book of the courtesans: a catalogue of their virtues. New York: Broadway Books, 2001